Dossier
Waddenzee
Het Wagenings onderzoek op en om de Waddenzee is zeer breed en varieert van dijken, mosselbanken en zeehonden, naar vogels, zwerfvuil en kwelders. In dit dossier vindt u nieuws, achtergronden, en onderzoeksresultaten van Wageningen University & Research over de Waddenzee en Waddeneilanden.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Nieuws over de Waddenzee
-
Onderwaternatuur: van druk naar herstel
- De onderwaternatuur in zowel de Rijn-, Maas- en Scheldemonding als de Waddenzee staat onder aanzienlijke druk. Twee recente studies van Wageningen Marine Research laten zien dat menselijke ingrepen zoals dammen, dijken en het uitdiepen van vaarwegen hebben geleid tot verlies van planten- en diersoorten, verstoring van natuurlijke processen en het verdwijnen van belangrijke leefgebieden. Toch zien de onderzoekers duidelijke mogelijkheden voor herstel. -
Zeehonden volgen voor wind op zee
- In maart 2025 heeft Wageningen Marine Research, in opdracht van Wozep (Wind op Zee Ecologisch Programma van Rijkswaterstaat), zes gewone zeehonden gezenderd op de wadplaat Balgzand. De zenders geven inzicht in hun ruimtegebruik en duikgedrag, relevant voor de ruimtelijke planning van windenergie op zee. -
Nieuwe duurzame vismethode voor garnalenvissers
- Wageningen Marine Research en de Nederlandse Vissersbond gaan samen met visserijbedrijven een nieuwe duurzame vangstmethode ontwikkelen voor de garnalenvisserij in de Waddenzee. De innovatieve kiwikuil beoogt de bijvangst van kleine garnalen en platvis aanzienlijk te verminderen ten opzichte van de conventionele netten die door garnalenvissers nu worden gebruikt. De ontwikkelingskosten voor de kiwikuil voor garnalen worden op € 561.291,- geraamd. Het Waddenfonds ondersteunt het project met een subsidie van € 449.033,-. -
Nieuwe inzichten in de ecologische waarde van de Waddenzee
- Vijf jaar lang hebben meer dan twintig onderzoekers nieuwe ecologische kennis verworven over de onderwaternatuur van de Waddenzee, een vaak onderbelicht maar belangrijk onderdeel van dit ecosysteem. De projecten Waddenmozaïek en Swimway Waddenzee richtten zich specifiek op dit aspect van de Waddenzeenatuur. De resultaten hebben belangrijke ontdekkingen opgeleverd over het onderwaterleven, die op 25 maart gepresenteerd worden. Daarbij ligt de nadruk op de toepassing van deze bevindingen in toekomstig beheer. -
Gezenderde vissen onthullen hun leven in en buiten de Waddenzee
- Grote vissoorten die in de zomer in de Waddenzee leven, blijken ’s winters een flinke reis te maken. Dat ontdekte promovenda Jena Edwards door de vissen een zender te geven. Ook zag ze hoe gezenderde dieren heel specifieke plekken van de Waddenzee gebruiken, kennis die van pas komt bij het beheer van de Waddenzee. -
Waddenzee belangrijk voor soorten als haring
- Dankzij een heel palet aan innovatieve onderzoeksmethoden weet promovenda Margot Maathuis nu veel meer over de rol van de Waddenzee in de levenscyclus van onder andere de haring. -
Een fascinerende kustbewoner: de halfgeknotte strandschelp
- Een klein schelpdier bevolkt onze kustwateren: de halfgeknotte strandschelp. Dit diertje gedijt het best in ondiepe zeeën met fijn zand en milde weersomstandigheden. Niet alleen natuurlijke factoren spelen echter een rol in de populatiedynamiek. Bodemberoerende visserij, gericht op garnalen en platvissen, heeft eveneens invloed op de aantallen. Waarom de aantallen van deze schelp in sommige jaren spectaculair stijgen en in andere bijna verdwijnen, blijft echter een raadsel. Dit blijkt uit een gezamenlijke studie van Wageningen Marine Research en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), gebaseerd op een 27 jaar lange tijdserie en gepubliceerd in Frontiers in Marine Science. -
De Waddenzee: nog steeds paaigebied voor haring
- Haring en ansjovis blijken nog altijd te paaien in de Waddenzee, zoals aangetoond door recent WUR-onderzoek dat is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Estuarine, Coastal and Shelf Science. Deze conclusie is gebaseerd op de ontwikkeling van geslachtsorganen van bemonsterde vissen en de aanwezigheid van uitgepaaide vissen, vastgesteld in het meerjarige project Swimway Waddenzee. -
De toekomst voorspellen voor vissen in de Waddenzee
- Hoe zal het met de vissen in de Waddenzee gaan als de omstandigheden veranderen? Wat als het water veel warmer wordt? Promovendus Bass Dye onderzocht, vanuit het project Waddentools Swimway Waddenzee, temperatuurvoorkeuren van vissen en maakte daarmee een voorspellingsmodel. -
Wormenstad in de Waddenzee
- Een kleine, borstelige worm in een kokertje van zand is nu een zeldzame gast in de Waddenzee. Maar ooit bouwde dit diertje enorme riffen die barstten van het leven. Marien ecoloog Martin Baptist probeert de waddennatuur te herstellen door deze Sabellaria-worm een nieuwe kans te geven om zich te vestigen.
Onderzoek rondom de Waddenzee
-
Marine Systems Approaches for Biodiversity Resilience and Ecosystem Sustainablity (Marine SABRES)
- Het primaire doel van Marine SABRES is de ontwikkeling van een risicobeoordeling van cumulatieve effecten van menselijk gebruik als onderdeel van een integraal afwegingskader voor het menselijk medegebruik binnen de draagkracht van het mariene ecosysteem. De ontwikkelde methodes moeten bruikbaar zijn voor alle EU-wateren met voor Nederland een focus op het Waddenzee- ecosysteem. Dit afwegingskader is specifiek bedoeld voor ecosysteem-gericht beheer van alle menselijke activiteiten en hun drukfactoren in relatie tot biodiversiteit doelstellingen en het behoud van de levering van ecosysteem diensten. -
eDNA zoöplankton
- De biodiversiteit van zoöplankton wordt al jaren onderbelicht in Nederlandse monitoringprogrammas. Dierlijk plankton (zoöplankton) vertolkt evenwel een sleutelrol in de zoute en grotere zoete wateren in de doorgifte van de primaire productie (fytoplankton) naar vis en hogere trofische niveaus (visetende vogels, zeehonden). Daarmee is kennis over zoöplankton belangrijk bij het ontwikkelen en beoordelen van effectieve maatregelen in relatie tot natuurinclusieve activiteiten, zoals aquacultuur, visserij (vis en schelpdieren) en natuurontwikkeling.
Recent zijn en worden nieuwe meetmethoden ontwikkeld die ingezet kunnen worden in nieuw te ontwikkelen meet- en analyse programmas. Deze methodieken dienen verder ontwikkeld te worden en een gelijktijdige ontwikkeling biedt de mogelijkheid om de kansen, beperkingen, voor- en nadelen onderling te vergelijken. -
QSR Waddenzee 2023
- In het kader van het Trilaterale Monitoring en Assessment Programma (TMAP) stelt het Gemeenschappelijk Waddenzee Secretariaat (CWSS) regelmatig een Quality Status Report (QSR) van de Waddenzee op. Het volgende rapport is gepland voor eind 2021. In dit project leveren wij een bijdrage aan het QSR2021. -
Seizoenen in kraamkamerfunctie Waddenzee
- De visfauna van onze kustgebieden en Waddenzee is de afgelopen decennia drastisch veranderd. Deze ontwikkeling heeft de laatste tijd veel aandacht gekregen in de media en er zijn vragen gesteld in de Tweede Kamer. In onze Demersal Fish Survey (DFS) verzamelen we eenmaal per jaar informatie over de visdichtheid. Er zijn sterke aanwijzingen dat het gebruik van de Waddenzee door vissen is veranderd als gevolg van klimaatverandering, maar ook visserij kan een rol spelen. Om beter te begrijpen waarom de kraamkamerfunctie is veranderd, moeten we meer weten over het seizoenspatroon van het gebruik van het gebied door vissen van verschillende leeftijdsgroepen. Gebruiken vissen nog steeds de Waddenzee, maar hebben ze hun timing gewijzigd? -
Schelpdieren, duurzaam en gezond
- Schelpdiervisserij en -kweek gebeurt in de wateren van de Oosterschelde, het Grevelingenmeer en de Waddenzee. Dit zijn beschermde natuurgebieden waar veel andere partijen ook belangen hebben. Er is maatschappelijk draagvlak nodig om van die gebieden gebruik te mogen maken. Het hebben van een 'social license to produce'; is daarom essentieel voor de Nederlandse mossel- en oesterkwekers. -
Zelfbemonstering bijvangst in de garnalenvisserij
- Dit project gaat over de uitvoering van het bijvangst bemonsteringsprogramma en het opbouwen van een wetenschappelijke basis om de bijvangst van de Nederlandse garnalenvisserij te evalueren.