Nieuws
Nieuw plan, nieuwe doelen: zo pakt Van Wijk het aan in 2025
Ook in 2025 werkt Koeien & Kansen samen met veehouders en adviseurs aan het realiseren van bedrijfsdoelen. Deze doelen richten zich op het verbeteren van efficiëntie van de bedrijfsvoering. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor bedrijfsresultaat. De aanpak is planmatig en doelgericht. In dit bericht over het bedrijf Kees Jan van Wijk in Waardenburg lichten we de resultaten van het afgelopen jaar toe en kijken we voor vooruit naar de strategie voor 2025.
Voor het derde jaar op rij werkt Kees Jan van Wijk opnieuw zonder derogatie. De belangrijkste reden hiervoor is dat het bedrijf grotendeels in een waterwingebied ligt. Dit brengt specifieke beperkingen met zicht mee, die extra aandacht krijgen binnen het Koeien & Kansen project.
Doelen en resultaten
De projectdoelen staan in onderstaande tabel, waarin ook de resultaten van 2020, 2021, 2022, 2023 en 2024 te vinden zijn. De doelen voor RE-tot in het rantsoen, eiwit van eigen land en broeikasgasemissie zijn overigens voor alle Koeien & Kansen bedrijven gelijk. Het doel voor ammoniakemissie is vastgesteld op een reductie van 18% ten opzichte van het landelijk gemiddelde in 2018. Deze norm is afhankelijk van grondsoort en intensiteit van het bedrijf. Ook het stikstofbodemoverschot is afhankelijk van grondsoort en gewassen.
In deze tabel zijn de resultaten van de afgelopen vier jaar weergegeven. In de laatste twee kolommen wordt het behaalde resultaat vergeleken met de projectdoelstellingen. Groene vakjes geven aan dat Van Wijk de doelstelling heeft behaald. Oranje vakjes betekenen dat het resultaat boven (of slechter dan) de gestelde doelstelling ligt.
Strategie en aanpak ammoniak
Kees Jan van Wijk werkt sinds 2023 zonder derogatie meer en mag daarom maximaal 170 kilo stikstof per hectare uit dierlijke mest gebruiken op het eigen bedrijf. Vanaf 2026 gaat deze norm voor alle melkveehouderijbedrijven in Nederland gelden. Dit is een enorm verschil ten opzichte van de situatie tot en met 2022, waarin Van Wijk op basis van Bedrijfsspecifieke Excretienorm (BES) - ruim300 kilo stikstof uit dierlijke mest mocht gebruiken.
En waar hij tot het jaar 2022 omgerekend grofweg 140 kg N uit kunstmest mocht gebruiken is dat vanaf 2023 grofweg 240 kg N per hectare. Dit vraagt om een extra goede verdeling van dierlijk mest om zo een zo hoog mogelijke gewasopbrengst te realiseren. In 2023 lag de ammoniakemissie per hectare lager dan in 2022. De belangrijkste oorzaak hiervan was het toegenomen aantal uren weidegang. In 2024 is minder beweiding geweest door de natte omstandigheden. Bovendien is het totale bedrijfsoppervlak afgenomen. Beide factoren hebben geleid tot een hogere berekende NH3-emissie.
Om de doelen van 2025 te behalen, is het noodzakelijk om opnieuw meer te gaan beweiden en het ruw eiwitgehalte in het rantsoen te verlagen naar ongeveer 150 gram ruw eiwit.
Zorgen om bodemvruchtbaarheid
Van Wijk maakt zich zorgen om de bodemvruchtbaarheid. Dit vormt een speerpunt in zijn plan van aanpak voor 2026. Om zijn graslandsubsidie van RVO niet op het spel te zetten, mag hij nu geen fosfaatkunstmest gebruiken. Hiervoor moet hij voldoen aan de voorwaarden die gelden voor derogatie, ondanks dat hij hier formeel niet meer onder valt. Dit is een uitdaging, vooral omdat een groot deel van de grond op zijn bedrijf fosfaat fixerend is.
Hoe wordt dit aangepakt? Een blik op 2025
Om de doelen voor 2025 te behalen, hanteert Kees Jan een meerjarige strategie met 4 belangrijke onderdelen:
- Meer weidegang: Een belangrijk speerpunt is verlengen van de weideperiode. Het plan is op de koeien 2 maanden langer laten te beweiden en dagelijks 2 uur langer naar buiten te laten lopen.
- Mest verdunnen met water: Om de benutting van alle nutriënten uit dierlijke mest te verbeteren, wordt de mest verdund met water. Het is streven is een verhouding van ongeveer 1 deel mest op 1 deel water. In droge zomers kan verhoudingsgewijs meer water toegevoegd worden om de opname van nutriënten te maximaliseren.
- Verlagen ruw eiwit in het rantsoen: Het derde onderdeel van de strategie is het verlagen van het ruw eiwit in het rantsoen naar 15% ruw eiwit.
- Inzet van mestscheider en -stripper: Tot slot wordt gewerkt met een meststripper en mestscheider. Het doel is om via mestbewerking de effectiviteit van meststoffen de verhogen, zodat de kunstmestaankoop beperkt kan blijven. Hoewel er op dit moment nog aanloopproblemen met de meststripper, wordt er hard gewerkt om deze optimaal te laten functioneren.
Vooruitblik
Het bedrijfsplan van Van Wijk ziet er in 2025 anders uit dan de voorgaande jaren. Samen met de onderzoekers van Koeien & Kansen wordt komend jaar intensief gewerkt aan het inzichtelijk maken van de meerkosten van het werken zonder derogatie, en de effecten daarvan op de gestelde doelen