Nieuws

Nieuwe stappen ter verbetering van nutriëntenkringloop

Gepubliceerd op
4 oktober 2018

De gebroeders Koopman, deelnemers aan het Koeien & Kansen project, doen er alles aan om binnen hun bedrijf de beschikbare nutriënten beter te benutten. Hun gekozen maatregelen liggen op dit moment vooral op het vlak van bodem en voeding. Zo hebben ze dit jaar actief de BedrijfWaterWijzer ingezet en geëxperimenteerd met MKS.

BWW inzetten voor betere N benutting in bodem

Afgelopen zomer is de BedrijfsWaterWijzer uitvoerig behandeld op het bedrijf van Koopman. De broers Nanne en Hains willen de afspoeling van stikstof en fosfaat zoveel mogelijk beperken. Daarvoor is een plan gemaakt waarin verschillende maatregelen zijn weergegeven. Eén van de maatregelen is het dempen van sloten, waardoor er minder oppervlaktewater is, waar afspoeling naar toe kan plaatsvinden. Om deze waterberging te compenseren zullen de hoofdwatergangen verbreed worden. Deze verbreding bestaat naast een bredere waterlijn ook uit een schuiner dan normaal oplopend talud, de zogenaamde ’natuurvriendelijke oever’. Hierdoor is de waterbergingscapaciteit bij een stijgend waterniveau steeds groter. Dit schuine talud zullen zij ingezaaien met natuurlijke kruiden, bloemen en waterplanten, waardoor de natuurwaarde en biodiversiteit rond deze watergang sterk verbetert. Mocht er toch nog sprake zijn van afspoeling rondom de hoofdwatergang dan wordt deze door de natuurstrook goed opgevangen.

Daarnaast is er bij de peilgestuuurde drainage deze zomer water geïnfiltreerd. Lees ook meer: Minder droogteschade door onderwater zetten drains. Dit zorgde voor een betere grasgroei, aanvankelijk alleen in de buurt van de buizen maar uiteindelijk op het gehele perceel.

Alle maatregelen bij elkaar zullen gaan zorgen voor meer gras met waarschijnlijk een hoger re-gehalte, terwijl de milieudruk hierdoor afneemt en natuurcreatie toeneemt.

MKS en ‘brok op maat’ inzetten in rantsoen

Onder normale omstandigheden is op het bedrijf van de gebroeders Koopman sprake van een overschot aan gras en graskuil. In het algemeen zorgt dit gras voor veel eiwit van het eigen bedrijf. In 2017 was de eiwitvoorziening van eigen bodem 75 procent. Een uitdaging is echter om het beschikbare eiwit goed te benutten. Daarnaast is er een wens om op krachtvoer te besparen om zoveel mogelijk uit eigen ruwvoer te melken. Om dit te bewerkstelligen is naast gras een andere goede energiebron nodig. Normaal gesproken bestaat die deels uit eigen snijmais, maar begin 2018 proberen de broers om met MKS de resultaten te verbeteren. Ze hopen door het oogsten en voeren van MKS krachtvoer te besparen. MKS bevat meer zetmeel, dit moet onder andere leiden tot een hogere productie, wat een betere benutting van stikstof uit gras betekent.

Effecten van toepassen MKS

Een bijkomend voordeel van MKs is dat het maisstro teruggaat naar de bodem, waardoor extra koolstof beschikbaar komt voor de bodem, en organische stof voor een goede bodemstructuur.

MKS is in het gehele rantsoen toegepast, 3 kilo krachtvoer werd vervangen door 3 kilo MKS en er werd daarnaast geen snijmais gevoerd. De mest werd wel wat dunner, dat was niet wenselijk in verband met gezondheid en hygiëne. De remmende werking van ‘maisstro’ in de voeding werd daarmee aangetoond.

Bij de vaarzengroep hebben de gebroeders Koopman geprobeerd om de energiebrok geheel te vervangen door een TMR rantsoen. Deze bestond uit 5,5 kilogram droge stof uit MKS en 2 kilogram droge stof uit perspulp als energieleveranciers, met daarnaast één kilo eiwitbrok in de melkstal.

Deze proef bij de vaarzen pakte goed uit. De productie bleef prima, het rantsoen was smakelijk en de bewaring van de MKS was goed.

Voederwaarde MKS

Het was de bedoeling om deze voerstrategie de komende winter bij de hele koppel toe te passen. Helaas heeft de droogte van 2018 ook het bedrijf van Koopman geraakt, waardoor het ruwvoeroverschot omgezet is in een juist passende hoeveelheid ruwvoer. Daarom is de mais toch geoogst als snijmais en niet als MKS. In de komende jaren zal de MKS strategie echter zeker worden vervolgd.

Met MKS wordt ten opzichte van snijmais geoogst: 70% van de droge stofopbrengst, 85% van de voederwaardeopbrengst. Dertig procent van de DS blijft achter. Deze bevat maar weinig voederwaarde maar is wel heel gunstig voor de OS opbouw van de bodem.

TMR MKS Energiebrok
Eiwitbrok 0,9 0,9
Productiebrok 0,0 4,3
Bietenpersul 2,0 1,1
MKS 2017 5,5 3,1
Graskuil 14,1 14,1
Totale ds opname 22,5 23,5

De echte winst zit in het benutten van graskuilen die onder normale omstandigheden over zou blijven. Het is een passende strategie voor melkveehouders met ruwvoeroverschot. De input van nutriënten van buiten wordt verlaagd en dat past goed in een betere circulariteit.

Brok

Om naast de keuze voor MKS versus snijmais de productie en benutting van nutriënten verder te optimaliseren is in 2018 gewerkt met mengvoeders op maat. De samenstelling van het krachtvoer is afgestemd op het gras. Kenmerkend daarbij is de maximale inzet op zetmeel uit mais, pensenergie uit pulp en sojahullen en vulling van het DVE gat met bestendige raapschroot. Bestendige soja gebruiken is niet mogelijk vanwege deelname aan het VLOG programma bij A-ware. Dit resulteert in een brok met veel energie, een relatief hoge DVE en een negatieve OEB. In praktijk pakt dit goed uit voor de koeien van Koopman. De productie en de gezondheid an de koeien lopen naar wens. De benutting van het stikstof uit voer zal aan het einde van het jaar worden geëvalueerd maar de eerste signalen zijn dat er voor een grasbedrijf op deze manier flinke stappen te maken zijn.