Nieuws

Meer aandacht voor kwaliteit en optimalisatie

Gepubliceerd op
31 oktober 2019

Koeien & Kansen-ondernemers stellen jaarlijks bedrijfsdoelen voor hun bedrijf en leggen deze vast in een bedrijfsontwikkelingsplan. In dit plan staan de te nemen maatregelen om de voorgestelde doelen te realiseren. Alle Koeien & Kansen-deelnemers zijn goed voor meer dan 50 verschillende maatregelen. Deze maatregelen zijn het afgelopen jaar vooral gericht op het optimaliseren en verbeteren van kwaliteit op het gebied van vee, bodem en gewas en minder op groei en productie.

Samen met zijn adviseur heeft ieder Koeien & Kansen-ondernemer in 2019 een bedrijfsontwikkelingsplan gemaakt (BOP). In dit plan is het bedrijf onder de loep genomen en zijn samen doelen gesteld. Aan de hand van de doelen hebben de ondernemers maatregelen geformuleerd, die zij de komende periode gaan toepassen binnen hun bedrijfsvoering. In de onderstaande tabel zijn de maatregelen voor de Koeien & Kansen-bedrijven weergegeven, uitgedrukt in doelen (gemiddeld) aan de hand van verschillende thema’s.

Kengetal Eenheid Gemiddeld doel 2019
Eiwit van eigen land % (excl. aankoop) >61
Ammoniakemissie kg NH3 / ha <68
Broeikasgassen gr CO2-eq/kg FPCM <1105
Blijvend grasland % >51
Stikstof bodemoverschot kg N / ha <123
BEX winst N % >4
BEX winst P % >16
Efficiëntie voeding N % >27
Efficiëntie voeding P % >35
Melk per kg fosfaat kg >209
Voerefficiëntie veestapel kg FPCM / kg ds >1,20
BEP winst % >7
Mestafzet ton <961
Grasopbrengst kg / ds / ha >11559
Maisopbrengst kg / ds / ha >16650
Overschot P2O5 kg / ha <1
Ammoniakemissie kg / ton melk <3,22
Beweiding melkkoeien uur / jaar >946

Uit dit overzicht blijkt dat ondernemers nagedacht hebben over doelen op gebied van bouwplan, efficiëntie, gewasopbrengst, beweiding en milieuprestaties. De eerste vijf doelen hebben betrekking op Planet Proof criteria. Lees hier mee over in Koeien & Kansen bedrijven benaderen Planet Proof criteria. Het gemiddelde niveau van de gestelde doelen van de Koeien & Kansen-bedrijven wijkt af van die van de grenswaarden van Planet Proof, omdat veel bedrijven voor hun eigen bedrijfsvoering andere doelniveaus stellen dan de grenswaarden van Planet Proof. Daar komt bij dat de meeste bedrijven niet met Planet Proof mee kunnen doen, omdat ze melk leveren aan een andere zuivelverwerker of niet in het betreffende gebied liggen.

Maatregelen vee

Figuur 1: Maatregelen genoemd in bedrijfsontwikkelingsplannen Koeien & Kansen-bedrijven gericht op vee (lengte van de staaf geeft aan hoe vaak maatregelen in de plannen zijn genoemd).
Figuur 1: Maatregelen genoemd in bedrijfsontwikkelingsplannen Koeien & Kansen-bedrijven gericht op vee (lengte van de staaf geeft aan hoe vaak maatregelen in de plannen zijn genoemd).

Om de doelen die zijn geformuleerd in het bedrijfsontwikkelingsplan te halen, hebben de Koeien & Kansen-ondernemers verschillende maatregelen op een rij gezet. In figuur 1 zijn de maatregelen weergegeven die de veehouders op het gebied van vee en voer hebben benoemd. De figuur laat zien dat de bedrijven in totaal 18 verschillende soorten maatregelen hebben opgeschreven. De meeste daarvan zijn maar 1 keer genoemd, maar een aantal wordt ook vaker genoemd in het BOP. Vier keer is bijvoorbeeld de verbetering van de eiwit- en stikstofefficiëntie benoemd. Daarnaast is er ook een veehouder die het ureumgehalte in de melk en ruw-eiwitgehalte van het rantsoen wil verlagen en een veehouder die minder eiwitrijk krachtvoer wil gaan voeren. Ook wil een andere veehouder het eigen voer beter benutten. Benutting van voer en eiwit heeft dus aandacht van veel veehouders.

Er zijn ook 4 veehouders die op verschillende manieren de uiergezondheid willen verbeteren en 3 bedrijven willen meer aandacht voor de vruchtbaarheid. Twee veehouders willen meer aandacht voor de gehalten (vooral van eiwit) in de melk.

Slechts 2 veehouders noemen groeien expliciet bij hun doelen voor de toekomst en 1 veehouder wil de melkproductie per koe gaan verhogen. Er is ook 1 veehouder die via gesext sperma meer goed jongvee wil aanhouden om zo minimaal 4 vaarskalveren per 10 koeien aan te houden. Daarmee lijken de Koeien & Kansen-bedrijven zich meer te gaan richten op optimaliseren en verbetering van de efficiëntie, en minder op groei en productieverhoging.

Maatregelen bodem en gewas

iguur 2: Maatregelen genoemd in bedrijfsontwikkelingsplannen Koeien & Kansen-bedrijven gericht op bodem en gewas (lengte van de staaf geeft aan hoe vaak maatregelen in plannen zijn genoemd).
iguur 2: Maatregelen genoemd in bedrijfsontwikkelingsplannen Koeien & Kansen-bedrijven gericht op bodem en gewas (lengte van de staaf geeft aan hoe vaak maatregelen in plannen zijn genoemd).

Figuur 2 laat zien dat de Koeien & Kansen-bedrijven samen 26 verschillende maatregelen op het gebied van bodem en gewas hebben geformuleerd. Met 4 keer wordt het ‘verbeteren van de grond’ het vaakst genoemd. Een ‘beter slootbeheer’, ‘beter verkavelen’ en ‘voorkomen van schade aan de grasmat’ laten zien dat de kwaliteit van het land bij Koeien & Kansen-bedrijven volop de aandacht krijgt. Ook maatregelen met betrekking tot herinzaai (meer inzaaien, inzaaien met klaver en inzaaien kruidenrijk grasland) worden vaker genoemd.

Daarnaast komt in figuur 2 ook naar voren dat 3 bedrijven maatregelen willen nemen om het organische stofgehalte in de bodem te verbeteren. Verder wil 1 bedrijf kijken naar een bedrijfssysteem met meer vaste mest en 1 bedrijf wil de vaste mest en drijfmest beter over de  percelen verdelen. Twee bedrijven willen niet of minder diep gaan ploegen om zo de afbraak van organische stof te voorkomen.

Er zijn 3 bedrijven die meer grond onder hun bedrijf willen. Twee willen meer of anders gaan weiden en 2 willen meer aandacht aan natuurontwikkeling besteden.

Naast deze maatregelen zijn er nog diverse maatregelen die vooral betrekking hebben op het beter of anders gebruiken van mest of van aanpassen van het bouwplan.

Overige maatregelen

Behalve maatregelen op het gebied van vee, bodem en gewas hebben de Koeien & Kansen-bedrijven nog 11 andere maatregelen opgeschreven. Deze zijn heel divers. Sommige maatregelen hebben betrekking op de toekomst van het bedrijf, zoals uitbreiden, stoppen, beter samenwerken met volgende generatie. Daarnaast hebben andere plannen gemaakt op het gebied van bijvoorbeeld asbestsanering, aanpassen melksysteem of het bedrijf laten doorlichten op het gebied van CO2-emissies. Twee ondernemers willen het erf aanpakken en hiermee een bijdrage leveren aan het verbeteren van de waterkwaliteit rondom het erf. Andere ondernemers wilen hun financiële positie verbeteren, meer kringlooplandbouw gaan toepassen of topzuivel leverancier worden. Weer een andere deelnemer wil de overheid overtuigen dat bemesten aan de hand van gewasopbrengst mogelijk moet zijn.

Meer gericht op optimalisatie, minder op groei

De in dit artikel genoemde doelen en maatregelen laten zien dat er bij de Koeien & Kansen-bedrijven veel ambitie aanwezig is om hun bedrijf te ontwikkelen. Daarbij lijkt de focus voor de toekomst meer te gaan liggen op optimalisatie en kwaliteitsverbetering en minder op hogere productie en groei. Vooral efficiënt omgaan met stikstof en eiwit krijgt aandacht. Ook speelt diergezondheid een belangrijke rol in de plannen en is er veel aandacht voor verbetering van de bodem- en waterkwaliteit.