Zorgen om gewasopbrengsten

In 2024 was er geen BES pilot meer, en had Adrian Houbraken weer te maken met de reguliere normen. Bovendien werden deze normen aangescherpt, aangezien een groot gedeelte van het grasland in een derogatievrije zone lag, waar slechts 170 kg N bemest mocht worden in plaats van 210 kg N die voor de andere percelen gold.

De resultaten waren ook zeker aansprekend (bron: KLW):

De grasopbrengst was lager, maar de exacte oorzaak is onduidelijk. Het is ook extreem nat geweest in het voorjaar van 2024, wat blijkt uit het feit dat zeven keer is geprobeerd om daadwerkelijk te gaan beweiden met de koeien. Telkens moesten ze weer binnenblijven omdat het te nat was.

Veranderde situatie

Nu in 2025 is de situatie veranderd. Het hele bedrijf is met derogatie gezakt naar 190 kg N uit dierlijke mest, maar het positieve is dat de derogatievrije zone nu nog maar een heel klein stukje beslaat. Wat wel een groot effect zal hebben, is de korting van 20% in de NV gebieden.

In onderstaande tabel staan de gebruiksnormen van 2024 en 2025 voor het bedrijf van Houbraken:

Vergelijken we dit met de eerder opbrengstgegevens, dan zien we zeker in het stikstof deel een groot gat. Natuurlijk kan een deel opgevangen worden door de N-levering van de bodem. Ook wordt er al veel gebruik gemaakt van klaver binnen het grasland. Bij het scheuren van gras voor maïs wordt er geen drijfmest op het perceel gebracht, maar dat zijn maatregelen die eerder ook al werden getroffen.

Met de gegevens uit het verleden, gekoppeld aan de nitraatcijfers, zien we het volgende (cijfers 2021 – 2023)

Met deze cijfers blijkt in ieder geval dat de verliezen naar de bodem niet groot zijn. Opgemerkt moet worden dat het bouwland bestaat uit snijmaïs en aardappelteelt, wat een negatieve invloed heeft op de nitraatniveaus. Gemiddeld, over 3 jaren en over alle gewassen, voldoet het bedrijf ruimschoots aan de eisen van de nitraatrichtlijn.

Een voordeel van de bouwlandfase is dat de grond relatief vroeg vrijkomt voor de inzaai van een nieuw gras-klavermengsel.

Bovenstaande cijfers komen volledig uit de periode van de BES-pilot. De gerealiseerde N-bodemoverschotten waren als volgt:

Zoals te zien is, geven de iets hogere N-bodemoverschotten toch een laag nitraatgehalte in het grondwater.Verliezen moeten we beperken waar mogelijk is, maar sommige verliezen zijn onvermijdbaar. Als e minder mest geven, blijven de onvermijdbare verliezen doorlopen, maar gaat de opbrengst wel omlaag. Waar ligt het optimum tussen economie en milieu?

De norm van < 50 mg nitraat per liter grondwater is waarschijnlijk een indicatie hiervan, misschien zelfs met iets meer nadruk op milieu?

Hoe ver moeten deze cijfers nog dalen op dit bedrijf van Adrian? Hoe ver zal de productie dalen?

Dit is een focus op stikstof. Maar door de sterk verminderde drijfmestgiften is er ook een sterk verlaagde aanvoer van fosfaat, kali, magnesium en organische stof. Een goed, gezond gewas met een goede opbrengst heeft ook deze voedingsstoffen nodig.

Verlaging fosfaattoestand bodem

In januari 2025 zijn er nieuwe grondmonsters genomen. De resultaten zijn: 37% valt in de categorie hoog, 24% in ruim, 25% in neutraal en 14% in laag.

De vorige grondmonsters waren uit januari 2021 met de volgende verdeling: 69 % hoog en 31 % neutraal.

Dus ondanks nog 3 jaar BES (met hogere fosfaatgiften) zien we al een grote verlaging in de bemestingstoestand van fosfaat.

Toekomst

Hoe moet dit in de toekomst verder gaan? Is dit een terecht zorgpunt op het bedrijf van Houbraken. Of kan de bodem meer aan dan we nu denken. Of zullen er toch aanpassingen in de wetgeving komen. Een waslijst met vragen, die op veel bedrijven veel onzekerheid geven.