Nieuws

Calcium is voldoende beschikbaar voor goede gewasgroei

Gepubliceerd op
12 november 2018

Calcium (Ca) is een belangrijk element voor de gewasgroei en de bodemstructuur. Op melkveebedrijven is calcium in de bodem in ruime tot zeer ruime mate voorhanden door onderhouds- en reparatiebekalking en bemesting met dierlijke mest en minerale meststoffen. Gewassen hebben zo meer dan voldoende calcium beschikbaar voor een optimale groei ondanks uitspoeling van calcium in de winter. Ook de Ca-bezetting aan het kleihumuscomplex blijft zo op peil.

Het element calcium heeft in de plant een functie in het bijeenhouden van celwanden. Bij een tekort vertonen jonge bladeren en wortelpunten vaak een vervormde groei. Calcium dient ook als secundaire boodschapper wanneer planten stress hebben. Voldoende calcium is van belang voor een goede bodemstructuur vooral op kleigronden. Het zorgt voor een rulle kruimige structuur en een goede doorwortelbaarheid.

Calcium in mais en gras

Calciumgebrek in de voedergewassen gras en mais komt zelden voor. Volgens recente inzichten kunnen gehalten in blad en plant van 0,6-1 g per kg ds al voldoende zijn. In tweejarige proeven op een groot aantal locaties op mais- en grasland varieerde het Ca-gehalte in mais van 0,6-3,0 g Ca/kg ds, met de hoogste opbrengsten bij de laagste gehalten. Bij gras varieerde het gehalte van ruim 3 tot 10 g Ca/kg ds. Voor gras op zandgrond was dit gemiddeld circa 4.5 g Ca/kg ds, voor gras op kleigrond gemiddeld 6.0 Ca/kg ds. Alleen op zure gronden bestaat een risico van calciumtekorten. De oorzaak is een overmaat aan H+, aluminium en mangaan. Sinds jaar en dag hanteert de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (CBGV) dan ook een bekalkingsadvies (hoofdstuk 1.5. binnen het Advies Basis Bemesting) om de pH op peil te houden.

Calcium en bodemstuctuur

De bodemstructuur staat onder druk, vooral op het maisland door verdichting van de ondergrond en een slechte structuur van de bovengrond. Dit is in het najaar te zien aan plassen op het land. In het voorjaar is de grond later bewerkbaar en is vaak meer trekkracht nodig voor grondbewerking. Een slechte structuur is niet zo gemakkelijk te herstellen. Een goede grondbewerking op het juiste moment, het opheffen van verdichting en het juiste oogstmoment zijn belangrijk om een goede structuur te verkrijgen. Vooral op kleigronden kan een goede Ca-bezetting aan het kleihumus complex positief werken. De grond wordt minder vatbaar voor problemen. Echter, een slechte structuur wordt niet zo maar opgelost door meer kalk.

Toevoegen van Calcium

Uw grondanalyseformulier geeft u nadere informatie over de Ca-bezetting. Een te lage C-bezetting kunt u verbeteren door het toepassen van kalkmeststoffen. Let op dat u via bemesting (en dus ook bekalking) niet meer magnesium geeft dan dat nodig is volgens het bemestingsadvies. Magnesium kan ook nadelig werken op de bodemstructuur. Er zijn kalkmeststoffen die geheel uit calciumcarbonaat bestaan en dus geen magnesium bevatten. Daarnaast zijn er andere producten op de markt zoals gips dat een snelle maar kortdurende werking heeft. Met gips kunt u calcium bemesten zonder de pH te verhogen. Gips bevat echter per ton al gauw 150 kg zwavel, waardoor slechts 500 kg gips of minder per ha gegeven kan worden om geen onnodige zwaveluitspoeling te veroorzaken. Bovendien heeft gras maximaal 40 kg en mais maximaal 20 kg S nodig om in de gewasbehoefte te voorzien. Hogere S-giften leiden tot hogere S-gehalten in het gewas en daarmee een lagere koperbenutting uit het voer.

De Calcium-balans

De belangrijkste voedergewassen gras en mais nemen veelal 60 tot 90 en 25 tot 40 kg Ca per ha op bij een goede beschikbaarheid van Ca. Naast incidentele bekalking is mest een belangrijke aanvoerbron van calcium. Dunne rundermest bevat ongeveer 1,5 kg Ca/m3 waardoor via mest 80-100 kg Ca/ha naar grasland en 50-75 kg Ca/ha naar maisland gaat. Met meststoffen als KAS wordt per 100 kg N tussen de 15-32 kg Ca per ha aangevoerd. Daarentegen wordt met ureumhoudende of op zwavelzure ammoniak gebaseerde meststoffen geen Ca aangevoerd. Per saldo overtreft de aanvoer op gangbare bedrijven via (kunst)mest de afvoer met het gewas. Dat is ook de reden dat er in de Adviesbasis van de CBGV geen Ca-advies is voor gras en mais.

Uitspoeling Calcium

Echter, Ca kan ook uitspoelen. De hoeveelheden kunnen sterk verschillen van enkele tientallen kilo’s per ha tot wel meer dan 100 kg, afhankelijk van de verzuring en de hoeveelheid gemakkelijk beschikbaar calcium. Bij gipsbemesting kan wel meer dan 1000 kg per ha jaar uitspoelen. Naast de natuurlijke verzuring door depositie draagt het perceelsmanagement, de hoeveelheid stikstof en soort stikstofmeststof bij aan de verzuring en daarmee aan de uitspoeling. Ophoping van calcium in de bodem komt dan ook niet voor. Na een natte winter kunnen Ca-gehaltes zeker op zandgrond vrij laag worden. Regelmatig grondonderzoek voor de pH en de bezetting aan het kleihumuscomplex is dan ook gewenst.

Kortom bij het opvolgen van het bekalkingsadvies (www.bemestingsadvies.nl) in de combinatie met de aanvoer van (kunst)mest hoeft u zich geen zorgen te maken of gras en mais de beschikking hebben over voldoende Ca. In het algemeen waarborgt u daarmee ook een voldoende Ca-bezetting aan het kleihumuscomplex, zeker als u magnesium volgens advies bemest.